ارزیابی جامعه به منظور شناسایی مشکلات و تدوین برنامه های عملیاتی ارتقاء سلامت شهر هشترود، تابستان ۱۳۸۸

مقدمه: نقش ارزیابی جامعه عبارت است از شناسایی عوامل تأثیرگذار درسلامت جامعه و تعیین میزان دسترسی به منابع آن جامعه برای هدف­گیری درست آن عوامل. در ارزیابی جامعه اعضای جامعه در ایجاد مشارکت­ها، جمع­آوری داده­های مربوط به سلامت، تعیین اولویت­های سلامت، شناسایی منابع، و طرح­ریزی برنامه­های سلامت جامعه نقش اصلی را به عهده دارند. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی جامعه هشترود و تعیین اولویت­های سلامت، تشخیص مشکل و برنامه­ریزی عملیاتی سلامت جامعه بود. مواد و روش­ها: این طرح در دو فاز اصلی انجام شد. فاز اول جهت دستیابی و تعیین مشکلات جامعه و اولویت­بندی مشکلات، فاز دوم: انتخاب مشکل اولویت­دار جهت بررسی بیش­تر و ارایه راهکار برای حل آن بود. با تشکیل تیم ارزیابی جامعه، جمع­آوری داده­های اولیه و ثانویه صورت گرفت. داده­های اولیه از طریق برگزاری جلسات بحث متمرکز گروهی و مصاحبه با کارکنان نظام سلامت، افراد کلیدی جامعه و مردم عادی جامعه گردآوری شدند. داده­های ثانویه نیز بعد از ایجاد هماهنگی با سازمان­های مرتبط جمع­آوری گردید. یافته­ها: مشکلات استخراج شده با استفاده از روش hanlon اولویت­بندی شد که اشتغال، اعتیاد، جمع­آوری و دفع غیربهداشتی زباله­های شهری و... در اولویت قرار داشتند. از این میان، مشکل بیکاری برای تشخیص ابعاد آن در جامعه انتخاب و ازنظر توزیع و عوامل مؤثر بر آن مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور 625 پرسش­نامه از طریق مصاحبه با افراد 15 ساله و بالاتر به روش نمونه­گیری سیستماتیک خوشه­ای تکمیل گردید. نتایج نشان داد که 8/18 درصد افراد بیکار بودند. هم­چنین عوامل مؤثر بر بیکاری و مشخصات افراد بیکار و مهارت­های آن­ها مشخص گردید. نتیجه­گیری: ارزیابی جامعه در نظام شبکه بهداشت و درمان می­تواند با شناسایی نقاط قوت، ضعف و فرصت­های منطقه ابزار مؤثری برای ارتقاء سلامت باشد.